Nie muszę chyba tłumaczyć czym jest kac. Zapewne znasz to uczucie, kiedy po zakrapianej imprezie budzisz się z okropnym bólem głowy, Saharą w ustach i brakiem sił do życia. Krótko mówiąc, dzień wyjęty z życia. A więc czy są jakieś sposoby na uniknięcie syndromu dnia następnego? Cóż, „było trzeba tyle nie pić” to chyba najlepsza metoda na przyszłość. Na szczęście jest jeszcze kilka rzeczy, które możesz zrobić, by zminimalizować ryzyko kaca lub po prostu poprawić swoje samopoczucie.
Dzisiejszy wpis ma charakter wyłącznie czysto informacyjny i nie stanowi zachęty do spożywania alkoholu.
Dlaczego mam kaca?
Tak naprawdę nie do końca wiadomo jaki jest mechanizm powstawania kaca [1]. Do najbardziej prawdopodobnych przyczyn kaca należą odwodnienie, spadek poziomu glukozy we krwi, zaburzenia elektrolitowe, zatrucie metabolitami etanolu (aldehyd octowy, metanol) oraz stan zapalny wywołany przyjęciem alkoholu. Zakłada się, że ma on początek w momencie, kiedy poziom alkoholu we krwi zbliża się ku zeru i trwa w przybliżeniu 10 godzin [2]. Czy istnieje wartość graniczna, poniżej której kac Ci nie grozi? W jednym z badań określono ją na poziomie 0.8 promila [3]. Trudno jest jednak przełożyć to na konkretną dawkę, ponieważ ostatecznie koncentracja alkoholu we krwi zależy od takich czynników, jak płeć (na niekorzyść kobiet), masa ciała (im mniej ważysz, tym szybciej się upijasz) czy czynniki genetyczne.
Mówiąc o napojach alkoholowych nie sposób nie wspomnieć o kongenerach, czyli substancjach ubocznych powstających podczas ich produkcji. Do kongenerów należy szereg związków obejmujących metanol, kwasy, aldehydy, estry czy ketony. Zasada jest następująca – im wyższa zawartość kongenerów w wyrobie alkoholowym, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia kaca. Z reguły wysoką zawartością tych substancji charakteryzują się brandy, czerwone wino i rum. Nieco mniej znajdziemy ich w whisky, białym winie i ginie, a najmniej – w wódce i piwie [4]. Wynika z tego, że możesz uniknąć kaca wybierając alkohol o niskiej zawartości kongenerów.
Co zrobić, by uniknąć kaca?
- Pij wolniej i z umiarem. Jeśli po obudzeniu się z bólem głowy usłyszysz „było trzeba tyle nie pić”, weź sobie tę radę do serca. Nie bądź binge drinker’em i nie pij do upadłego. Sporadyczne wypijanie alkoholu w dawce do 20 g (kobiety) i 40 g etanolu (mężczyźni) będzie rozsądniejsze niż pójście na całość jednego wieczoru.
- Regularnie się nawadniaj. Alkohol działa moczopędnie, stąd w międzyczasie warto sięgać po wodę, a w dodatku wypić ją przed snem. Izotoniki również będą OK, ponieważ uzupełnią utracone elektrolity. Uwaga – napoje gazowane przyspieszają wchłanianie alkoholu.
- Nie pij na pusty żołądek. Jeżeli to zrobisz, alkohol zdecydowanie szybciej trafi do krążenia, a Ty poczujesz tego skutki. Przed wypiciem zjedz posiłek lub przygotuj przekąski.
- Suplementy na kaca? Obejdzie się bez nich. Bardzo ciekawą analizę preparatów na kaca możecie znaleźć tutaj. W skrócie: wątpliwa skuteczność, masa składników o braku udowodnionego działania i, w wielu przypadkach, wysoka cena. Lepsze będą zwykłe elektrolity i odpowiednie nawodnienie.
- Uważaj na alkohole o wysokiej zawartości kongenerów. Większe prawdopodobieństwo kaca istnieje w przypadku wypicia tej samej ilości whisky czy brandy niż wódki lub piwa.
- Wyśpij się. Daj swojemu organizmowi czas na regenerację – na pewno Ci za to podziękuje.
Mieszać czy nie mieszać?
Łączenie różnych alkoholi, wbrew powszechnym przekonaniom, samo w sobie nie gwarantuje kaca. Problem pojawia się natomiast, gdy wypijesz np. sporą ilość wódki, a potem sięgniesz po alkohol z dużą ilością kongenerów. Kluczową kwestią pozostaje także fakt, że mieszając w rezultacie możesz dostarczyć zbyt dużą dawkę etanolu, a wtedy kac jest niemalże murowany.
A co, jeśli jest już za późno?
Jak wspomniałam wcześniej, picie alkoholu powoduje spadek poziomu cukru we krwi, stąd dobrym pomysłem będzie zjedzenie posiłku o wysokiej zawartości węglowodanów. Z racji tego, że kac często objawia się nudnościami, wybierz jedzenie, które nie obciąży nadmiernie Twojego żołądka i wątroby – postaw na posiłek lekkostrawny. Zaserwuj sobie tosty z dżemem, owoc czy sok.
W dalszym ciągu pamiętaj, żeby odpowiednio się nawadniać. Butelka wody w tym dniu będzie Twoim prawdziwym przyjacielem.
Ból głowy nie do zniesienia? Cóż, być może pomogą leki. Ale z nimi trzeba być bardzo ostrożnym – nie wszystkie leki przeciwbólowe nadają się do łagodzenia objawów kaca! Nie sięgaj po paracetamol ani aspirynę (podrażnia śluzówkę żołądka). Prawdopodobnie bezpieczniejsze będzie sięgnięcie po ibuprofen. Z reguły leki nie lubią się z alkoholem i najlepiej ich ze sobą nie łączyć.
Na koniec – czy klin działa? Analizując to, w jaki sposób alkohol jest metabolizowany przez organizm, ma to sens. Kiedy w naszym ciele metanol jest „przerabiany” na inne toksyczne substancje, które nasilają kaca, dostarczenie nowej dawki etanolu sprawia, że organizm znów zajmuje się unieszkodliwianiem etanolu i „zostawia” metanol w spokoju. Przez chwilę możemy poczuć się lepiej, ale jeśli przesadzimy, to zapewniamy sobie powtórkę z rozrywki. Warto wspomnieć, że tego typu zachowania mogą prowadzić do uzależnienia od alkoholu.
Żeby uniknąć kaca, najlepiej jest… nie pić. Jeśli jednak masz ku temu okazję, pamiętaj o zdrowym rozsądku. Równie dobrze możesz bawić się wypijając 2-3 drinki zamiast pół litra. Pomyśl też o swoim zdrowiu, które przy zbyt częstym piciu alkoholu, zwłaszcza w dużych ilościach, może zacząć szwankować.
Piśmiennictwo:
- Palmer E, Tyacke R, Sastre M, Lingford-Hughes A, Nutt D, Ward RJ. Alcohol Hangover: Underlying Biochemical, Inflammatory and Neurochemical Mechanisms. Alcohol Alcohol. 2019 May 1;54(3):196-203. doi: 10.1093/alcalc/agz016. PMID: 30916313.
- Verster J, Klerk S, Bervoets A, et al. (2014) Editorial: Can hangover immunity be really claimed? Curr Drug Abuse Rev 6: 253-54.
- van Schrojenstein Lantman M, Mackus M, van de Loo A, et al. (2017) The impact of alcohol hangover symptoms on cognitive and physical functioning, and mood. Hum Psychopharmacol 32.
- Joris C. Verster, The alcohol hangover–a puzzling phenomenon, Alcohol and Alcoholism, Volume 43, Issue 2, March 2008, Pages 124–126, https://doi.org/10.1093/alcalc/agm163
- https://www.nhs.uk/live-well/alcohol-support/hangover-cures/
- https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/7-steps-to-cure-your-hangover-and-ginkgo-biloba-whats-the-verdict
wikaloria.wordpress.com 